Ο όρος “διπλός δεσμός” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 50 κατά την διάρκεια ερευνών για την πολυπλοκότητα της επικοινωνίας σε σχέση με την σχιζοφρένεια. Στα βιβλία “Βήματα για μια οικολογία του νου” και “Σχιζοφρένεια και οικογένεια” περιγράφεται αναλυτικά η έρευνα γύρω από τον διπλό δεσμό. Ως διπλός δεσμός περιγράφεται η κατάσταση μιας επικοινωνίας στην οποία ένα άτομο λαμβάνει δυο ή περισσότερα μηνύματα, με το ένα να αναιρεί το άλλο.
Βασικό στοιχείο αυτής της θεωρίας είναι η σχέση του παιδιού με την μητέρα. Εάν η σχέση επικοινωνίας ανάμεσα τους, λεκτική και συναισθηματική, είναι γεμάτη από αντιφατικότητα και λογική ασυμβατότητα τότε η επικοινωνία αυτή μπορεί να είναι σχιζοφρενιογόνος. Με λίγα λόγια το παιδί στην προσπάθεια του να μεταφράσει και να αντιμετωπίσει τα αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα της μητέρας, αρχίζει να αναπτύσσει σχιζοφρενική συμπεριφορά. Ο διπλός δεσμός δημιουργείται από αβέβαια, αντιφατικά μηνύματα. Οι καταστάσεις αυτές περιγράφτηκαν για πρώτη φορά από τον Gregory Bateson το 1972 και συνοψίζονται με μια απλή πρόταση.
Ότι και να κάνει το παιδί θα είναι ένοχο.
Ο Bateson εστίασε την προσοχή του στην σχέση του παιδιού με την μητέρα του. Μέσα από τις παρατηρήσεις και τα πειράματα του έδωσε ένα παράδειγμα μιας κατάστασης διπλού δεσμού. “Ένας νεαρός άνδρας που μόλις είχε συνέλθει από ένα οξύ σχιζοφρενικό επεισόδιο δέχθηκε την επίσκεψη της μάνας του, στο ψυχιατρικό νοσοκομείο. Χαρούμενος που την έβλεπε έβαλε το χέρι του αυθόρμητα γύρω από τους ώμους της, όταν αυτή ξαφνικά τινάχτηκε με μια κίνηση που έδειχνε το άκαμπτο και το απορριπτικό της κίνησης. Αμέσως ο γιός απόσυρε το μπράτσο του. Η αντίδραση της μάνας ήταν ακαριαία: ‘’Δεν με αγαπάς πια;’’ τον ρώτησε. Τότε αυτός κοκκίνισε από ντροπή κι ένταση, και αυτή συνέχισε. ‘’Αγάπη μου δεν πρέπει να γίνεσαι τόσο εύκολα αμήχανος και φοβισμένος από τα συναισθήματά σου’. Ο ασθενής άντεξε τη μάνα του μόνο λίγα λεπτά και μόλις αυτή αναχώρησε επιτέθηκε σε μια νοσοκόμα. Τον έβαλαν στην απομόνωση, έξαλλο, ενώ ούρλιαζε και ωρυόταν».
Μέσα σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα. 1) η μητέρα απέρριψε την τρυφερότητα του γιου της. 2) όταν αυτός ανταποκρίθηκε στην απόρριψη αυτή τον έκανε να αισθανθεί ενοχές παίζοντας με τα συναισθήματα του. Και 3) τον πατρονάρισε για κάτι που δεν θα έκανε εάν αυτή αρχικά δεν ήταν απορριπτική. Και είναι αυτό ακριβώς το μοντέλο που τόσο συχνά χρησιμοποιεί στην θεωρία του ο φεμινισμός. Η ρητορική του φεμινισμού είναι διάχυτη από αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα προς τους άντρες.
Πόσο συχνά ακούμε από έναν άντρα να ξεστομίζει τις λέξεις “δεν ξέρω τι θέλει”;
Από την μια η γυναίκα μπορεί να ντύνεται όσο σέξι επιθυμεί στέλνοντας ένα μήνυμα ερωτικής διαθεσιμότητας. Από την άλλη ακόμα και εάν κάποιος άντρας έστω την κοιτάξει ή ακόμα χειρότερα την προσεγγίσει ερωτικά, είναι παρενοχλητικός.
Από την μία η κοινωνία έχει θηλυκοποιήσει την ανατροφή των παιδιών. Και οι φεμινίστριες αποζητούν ίσες υποχρεώσεις στην ανατροφή των παιδιών με τους άντρες. Από την άλλη όταν η κοινωνία προσπαθεί να δώσει στους άντρες ίσες υποχρεώσεις στην ανατροφή των παιδιών, τότε οι φεμινίστριες δεν αποζητούν ίσες υποχρεώσεις στην ανατροφή των παιδιών.
Από την μία όταν ένας άντρας προσεγγίζει ερωτικά μια γυναίκα είναι κακοποιητικός και παρενοχλητικός. Και οποιαδήποτε συμπεριφορά του, ακόμα και ένα κομπλιμέντο ή βλέμμα, οφείλει να τιμωρηθεί ακόμα και με φυλάκιση. Από την άλλη όταν ένας άντρας ως αποτέλεσμα αυτού επιλέγει να μην προσεγγίζει ερωτικά γυναίκες και να πορεύεται χωρίς αυτές είναι μισογύνης, ίνσελ και πιθανώς εγκληματίας.
Από την μία η αρρενωπότητα είναι τοξική αλλά από την άλλη κάποιος “δεν είναι άντρας αρκετά” για να υπερασπιστεί μια γυναίκα ή να θυσιάσει την ζωή του για αυτή.
Από την μία όταν ένας άντρας εκφράζεται συναισθηματικά γίνεται άξιος χλευασμού. Επειδή “απειλείται η ματσίλα του” ή ακόμα και “φορτώνει συναισθηματικά” τις γυναίκες. Από την άλλη όταν σταματά να εκφράζεται συναισθηματικά είναι “τοξικά αρρενωπός”.
Η λίστα είναι τεράστια.
Η συνθήκη του διπλού δεσμού επαναλαμβάνεται συχνά μέσα στα πλαίσια που επιβάλλει ο φεμινισμός στους άντρες. Ξανά και ξανά. Ο Γιώργος Λεχουρίτης, ψυχολόγος, γράφει “Οι επικοινωνίες του έχουν μια περισσότερο επαναλαμβανόμενη, παρά μια μοναδική τραυματική εμπειρία. Η επανάληψη είναι αναγκαία. Έτσι ώστε να προκαλεί στο θύμα, μια καθ’ έξη προσδοκία των μορφών επικοινωνίας, που σχετίζονται με τον διπλό δεσμό.Η επικοινωνία του διπλού δεσμού παίρνει αρχικά την μορφή μιας πρωτογενούς (πρωτεύουσας) αρνητικής εντολής. Αυτή μπορεί να έχει δύο μορφές. α) «Μην το κάνεις αυτό γιατί θα σε τιμωρήσω». Και β) «Αν δεν το κάνεις αυτό θα σε τιμωρήσω». Η τιμωρία που είναι απειλητική μπορεί να λάβει την μορφή είτε της στέρησης της αγάπης είτε την έκφραση του θυμού (ή εγκατάλειψη ή μίσος)”.
Τα άτομα που βιώνουν αυτή την σχιζοφρενογόνο επικοινωνία, έχουν αυξημένες πιθανότητες; να αναπτύξουν αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας. Να χάσουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τους γύρω τους. Να έχουν δυσκολία στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί επίσης να εμφανίσουν κατάθλιψη. Στα μικρότερα παιδιά συχνά είναι τα προβλήματα συμπεριφοράς.
Η συνθήκη του διπλού δεσμού που οι άντρες βιώνουν κοινωνικά εξαιτίας τους φεμινισμού, είναι αναγνωρισμένη από τον ψυχολογικό κλάδο. “Οι άντρες πρέπει να μιλάνε περισσότερο”. “Οι άντρες πρέπει να το βουλώνουν”. Οι στατιστικές αυτοκτονιών των αντρών δεν συγκρίνονται με αυτές των γυναικών. Κάτι που ο φεμινισμός δεν σταματά να υπενθυμίζει πως είναι φταίξιμο των αντρών που δεν μιλάνε (κάτι που πλέον έχει καταρριφθεί). Την ίδια στιγμή που όταν οι άντρες αρχίζουν να μιλάνε για αυτά που τους ενοχλούν ή ακόμα διεκδικούν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τους, οι φεμινίστριες χρωματίζουν τις οργανώσεις τους ως “επικίνδυνες” και αναγάγουν τα επιχειρήματα και τον δημόσιο λόγο τους ως “ρητορική μίσους” και “μισογυνισμό”.
Καλή ώρα.
Ακόμα και η προσπάθεια του να δημιουργηθεί ένας κλάδος της ψυχολογίας που να μελετά την αντρική ψυχοσύνθεση και να βοηθά άντρες βάση των αποκλειστικών τους αναγκών πολεμάτε από τον φεμινισμό. Ένας οργανισμός έχει δημιουργηθεί με το όνομα “Όχι στην αντρική ψυχολογία” που προμοτάρει με καμπάνιες ενάντια της μελέτης της αντρικής ψυχοσύνθεσης. Ένα ολόκληρο 30% της Βρετανικής Ένωσης Ψυχολόγων ψήφισε κατά της δημιουργίας κλάδου που αφορά την αντρική ψυχοσύνθεση.
Ο διπλός δεσμός με τον οποίο ο φεμινισμός δένει τα θύματα της ρητορικής του ακολουθεί την ίδια μεθοδολογία.
1) αντιμετωπίζει τους ενήλικους πολίτες ως ανήλικους. Μια γυναίκα για παράδειγμα είχε πιει αλκοόλ και άρα δεν ήταν σε θέση να δώσει συναίνεση για σεξ. Και άρα η συναίνεση της δεν μετράει. Ή ήθελε να πει όχι αλλά δεν μπορούσε να πει όχι για κυριολεκτικά εκατοντάδες διαφορετικούς λόγους. Και άρα η συναίνεση της πάλι δεν μετράει. Οι άντρες από την άλλη δεν μπορούν να καταλάβουν πως ένα κομπλιμέντο ή ακόμα και βλέμμα είναι κάτι κακοποιητικό. Μια πλήρης δηλαδή αντιμετώπιση ενήλικων ανθρώπων ως ανήλικους. Όπου το κράτος με περισσότερο σκληρούς νόμους (για τους άντρες μόνο φυσικά), καλείται να ξεκαθαρίζει πως ενήλικοι άνθρωποι θα κοιτιούνται, μιλάνε, αγγίζονται ή κάνουν σεξ.
2) Η απαγόρευση να εγκαταλείψει κάποιος την κατάσταση του διπλού δεσμού που του έχει επιβληθεί. Εάν κάποιος είναι αντιφεμινιστής αυτόματα αναγάγετε σε μισογύνη. Εάν κάποιος αρνείται να συνάψει πλέον ερωτικές σχέσεις με γυναίκες εξαιτίας αυτής της ολοένα και μεγαλύτερης ποινικής δίωξης σε οτιδήποτε αφορά το σεξ, είναι ίνσελ, μισογύνης, ακροδεξιός και επικίνδυνος.
3) H πανταχού παρουσία αυτής της μορφής επικοινωνίας προκαλεί μια προσδοκία εντός «παράδοξου σύμπαντος». Η υπόσχεση δηλαδή μιας φεμινιστικής ουτοπίας μακρυά από την υποτιθέμενη πατριαρχία.
Ο διπλός δεσμός έχει επιβληθεί από τον φεμινισμό στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.
Και είναι ένα περίτρανο παράδειγμα παράλογης επικοινωνίας και, όπως έχουμε αναλύσει ξανά και ξανά στο κομμάτι της φεμινιστικής θεωρίας, μια επίθεση στους ίδιους τους μηχανισμούς της λογικής σκέψης. Προάγει με ηθικό εκβιασμό μια διεστραβλωμένη αίσθηση της πραγματικότητας. Και υπονομεύει την ικανότητα των ανθρώπων, κυρίως των αντρών, να σκέφτονται νηφάλια και ορθολογικά.
“Και τα ισχυρότερα επιχειρήματα πάνε χαμένα όταν συναντούν μυαλά μπλοκαρισμένα, ανίκανα να σκεφτούν. Όσο λοιπόν η αντιπολίτευση δεν ασχολείται με την αποδόμηση του διπλού δεσμού, παραβλέποντας την εμπλοκή των ψυχών, οι άνθρωποι θα παραμένουν μουδιασμένοι και πολιτικά καθηλωμένοι”.
